‘Je was gisteren lekker bezig met Maarten en Mitchel. Je gaf hun prachtige inzichten. Knap! Waar let je op? Wat is je bril?’ Een appje van mijn partner en collega André.
Een van de leukste onderdelen van ons werk vind ik het ontvangen van mensen bij ons op kantoor voor een coaching gesprek. Vaak is het iemand met een vraag over zijn team, leiderschap of carrière. Zo ook Maarten en Mitchel.
André’s appje zette me aan het denken: wat is mijn manier van kijken?
‘Volgens mij is een succesvoorwaarde dat wij die gesprekken als duo voeren. Dat geeft ons de kans paradoxen en tegenstrijdigheden op te sporen en die zwart-wit te maken. Dat deden we gisteren erg goed samen waardoor de coachee opties voorgelegd kreeg waaruit hij kon kiezen.’ Appte ik André terug.
‘Die tegenstrijdigheden zijn altijd rationeel logisch (het klinkt logisch) maar gevoelsmatig inconsistent (het voelt tegenstrijdig). Het is dus logisch dat iemand uit een goede intentie iets doet maar omdat het gevoelsmatig inconsequent is leidt het vaak tot het ongewenste effect. Mijn bril voor het vinden van die paradoxen zijn onze 5Ct principes.’ Is mijn volgende zin.
‘Zo wil Maarten dat zijn teamleden meer verantwoordelijkheid nemen en zelfstandig beslissingen nemen. De manier waarop hij dat voor elkaar probeert te krijgen is echter dwingend.’ En juist dat is paradoxaal. Door het zwart-wit te maken ‘wil je nu leidend gedrag of volgend gedrag?’ ontstaat er een nieuw inzicht.
‘Mitchel wil graag meer waardering ervaren. Dat brengt hij echter bekritiserend, door anderen te vertellen dat hij waardering mist en daar meer behoefte aan heeft.’ Ook dat voelt tegenstrijdig. Om waardering te krijgen, helpt het om juist waardering te geven.
‘Zo zie ik ook vaak dat een groep probeert tot een gezamenlijk goed idee te komen maar dat de teamleden dat op een stellende manier doen. Wat willen ze dan echt? Een gezamenlijk beeld of dat iedereen hun eigen beeld omarmt?’ Je voelt het al, ook daar zit weer een paradox.
‘We moeten elkaar vertrouwen.’ Een andere veel voorkomende paradox. Vertrouwen ontstaat niet door erover te praten. Het ontstaat door het te laten voelen. Door je kwetsbaarheid te tonen, door je twijfels te delen, door je uit te spreken, en door anderen uit te nodigen dat ook te doen.’ Dat geldt overigens ook voor emoties als trots, vreugde of moed.
Dus waar let ik op en door welke bril kijk ik? Ik zoek naar paradoxen, naar tegenstrijdigheden tussen wat iemand zegt en doet, naar het verschil tussen wat iemand graag wil en welk effect zijn gedrag heeft.
Die probeer ik te verzilveren door ze zwart-wit te maken zodat er opties ontstaan waaruit iemand kan kiezen. Keuzes met betrekking tot hoe iemand met anderen maar ook met zichzelf om wilt gaan om te bereiken wat hij echt wilt bereiken. Zoals meer verantwoordelijkheid, meer vertrouwen, meer levensvreugde, meer commitment, meer waardering of betere ideeën.
Ewout Boogaard
Paradox miner